Quốc Lộ 1 năm 1987

1987   Liên bang Sô Viết sẽ còn tồn tại 4 năm nữa. Thế giới đang  còn chia làm 3 phe, 2 thù địch và 1 trung lập, "chiến tranh lạnh" vẫn đang sôi động với hằng chục điểm nóng, với hằng trăm nghìn đầu đạn nguyên tử chỉa thằng vào nhau. Chiến cuộc Afghanistan đang làm điêu đứng 1 cường quốc Liên Sô. Tuy rằng nước công sản anh cả Nga đang mày mò với Perestroika và Glasnost không một ai trên thế gian lúc đó có thể nghĩ rằng tình hình ngộp thở này sẽ thay đổi trong phần thế kỷ còn lại.

     Đối với thế giới bên ngoài Việt Nam đã lọt vào sau "bức màn tre". Chiến tranh biên giới Việt Trung còn đang hoành hành dữ dội. Trường Sa sẽ còn đổ máu lớn trong năm tới. Việt Nam đứng về phe Liên Sô và là đối tượng chống phá, ráo riết bao vây cô lập kinh tế- ngoại giao của Hoa Kỳ. Quân sự thì có "đồng minh" mới là TQ áp lực từ phía Bắc và trên biển.  Phía Tây Nam Mỹ nổ lực cùng Đặng Tiểu Bình, Thái Lan trực tiếp hậu thuẩn tàn quân Khmer Rouge trong Liên Minh Dân Chủ Kampuchea - giữ ghế tại LHQ - tiếp tục quấy rối. Tổng thống Mỹ là Ronald Reagan, trước kia đóng phim cao bồi bắn da đỏ. Có 2 cậu tên là Bill Gates và Steve Job quản cáo bán cái máy gì lạ lạ. Chưa có ai nghe biết Internet là cái quái gì, phải 10 năm nữa nó mới được bắt đầu giải thích trên tivi và báo giấy Mỹ.  Cái máy fax văn phòng còn là 1 phát minh mầu nhiệm nhất, băng cassette vừa được tiếp hơi thở mới bởi Sony Walkman.

Trong thời gian đó, một người Việt Nam - thời thượng thì gọi là người Pháp gốc Việt - tại hòn đảo nhỏ tên Reunion trên Ấn Độ Dương đã viết 1 lá thư lên tổng thống Pháp Francois Mitterand, xin hổ trợ vật chất và ngoại giao để hài cốt vua cha là cựu hoàng Duy Tân được đem về Việt Nam an táng tại Huế cùng với tiên nhân, là vua Dục Đức và Thành Thái.

Rút ngắn câu chuyện, tháng 4 năm 1987 hoàng thân George Bảo Ngọc Vĩnh San đã đáp xuống sân bay Tân Sơn Nhất và được mẹ người viết này xoay xở thuê xe và đi cùng làm thông dịch, mang hài cốt cựu hoàng về Huế, sau đó cùng đoàn trở về lại Sài Gòn cũng bằng đường bộ. Hoàng thân George đã ghi lại được nhiều đoạn video của chuyến đi này. Đây là tư liệu gia đình, đã được cắt xén bớt, nhưng vì giá trị thông tin lịch sử người viết nghĩ nên phổ biến để giúp bạn đọc hiểu thêm về thời đại của mình. Và nhìn lại bối cảnh thời sự dưới 1 góc cạnh bao quát hơn chăng, nay đã sau 30 năm?

Dưới đây là 1 đoạn quay trong chuyến trở về Sài Gòn từ Huế, định vị thì chưa chính xác được. Khi nào gặp lại hoàng thân George thì sẽ bổ túc thêm. Nay thì nếu bạn nào có nhận diện rõ chính xác các nơi trong video xin cho đọc giả biết. Đây có thể là 1 đoạn Quốc Lộ 1 từ Bồng Sơn về đến Nha Trang, suy theo cảnh quan 2 bên đường. Năm 1987:

Hình ảnh thông tin từ Việt Nam ở thời điểm này là rất hiếm, hơn nữa là video đời sống thường nhật, và càng hơn nữa là từ nguồn tư nhân vô tư. Ở Việt Nam năm 1987 không ai chụp hình, có chụp rồi cũng không có tiệm sang ra giấy, sang ra giấy rồi không "tải lên mạng" được thì không có trăm vàn bản sao để lưu đến nay (ở Mỹ lượng tư liệu phim ảnh tư nhân thời đó cũng chẵng ghê gớm gì mấy, người thường cả năm chỉ chụp đám cưới, sinh nhật, du lịch v.v... dăm ba lần.)

Có một số hình ảnh Việt Nam thời buổi này ra đươc ngoài nhưng không nhiều. Khi đó 1 cuộn phim vẫn là 12 đến 32 khung, người ta không chụp thoải mái bừa bãi như bây giờ, và thường chụp hình là có chủ ý, chủ đề. Hình ảnh phục vụ cho 1 ý thức hệ trong óc người ghi ảnh, không phải vô tư, ít khi nào là vô tư. Video nếu đa dạng và bao gồm nhiều địa phận, nhiều môi trường thì thường nhiều thông tin vô tư hơn, vì khó biên soạn cắt xén được hơn.

Vài góc cạnh Sài Gòn năm 1987:

Chùa Linh Ứng trên Núi Non Nước Đà Nẵng được vua Minh Mạng phong làm quốc tự năm 1825, đặt tên là Ứng Chơn Tự. Năm 1903 vua Thành Thái đến dự trai đàn cầu quốc thái dân an đổi tên là Linh Ứng Tự. Có 2 đường bậc cấp, đường lên cổng Tây có 156 bậc, đường xuống cổng Đông có 108 bậc, thảy đều do vua Minh Mạng cho xây.

[ Người ở đoạn 0:10 đến 0:15 là hoàng thân Bảo Ngọc Vĩnh San (hoàng thân là một phật tử rất sùng đạo), đã vừa hoàn tất nỗ lực lớn mang hài cốt vua cha từ Cộng Hòa Trung Phi về an táng tại kinh thành Huế. Sự kiện lịch sử để đời làm gương cho người dân Việt Nam hải ngoại và trong nước, nhưng khiêm tốn không rao chào.

Một người sanh ra ở hải đảo chưa từng biết đến quê hương cha, không nói được 1 tiếng Việt để gọi xích lô về nhà, đã tự thân một mình nổ lực âm thầm nhiều năm tháng để mang trả lại cho triều đại Nguyễn, toàn thể hoàng tộc, toàn quốc gia Việt Nam di sản lịch sử và cách mạng đáng nể phục. Trung Hiếu  còn gì gói trọn cụ thể được hơn nữa.]

    Vua Thành Thái và người con là vua Duy Tân trị vì cả thảy là 27 năm, mỗi người lâu hơn 1 tổng thống Mỹ 2 nhiệm kỳ, nhưng chặn hỏi 10 người Việt Nam hải ngoại hay thậm chí trong nước, sẽ chỉ có 1 người biết đến, nếu có. Kennedy? Ồ biết quá, vợ tên là..! Michael Jackson? công chúa Diana? Ồ biết quá! Thành Thái: là tên con đường hồi xưa nào đâu trong Chợ Lớn, Duy Tân: là một cái hotel 2 sao ở Nha Trang.

Chứ không phải hai vị vua nhà Nguyễn chống Pháp bị đày biệt xứ. Tên tuổi đã bị xóa sạch trên toàn quốc năm 1987 cùng với dòng họ, chỉ mới rụt rè khôi phục chút chút mới đây, mục đích tiếp thị vì đươc nhận thấy giá trị thương mại. 

Duy Tân? là đồng chí bí thư nào nhỉ!?

Tiếp: Cố đô Huế, an táng hài cốt vua Duy Tân. Mời đón xem.

-