- 1. Câu chuyện của ảnh - 2. Câu chuyện của chân dung
- 5. Mỹ thuật.- 6. Thời tiết - 7. Ảnh đêm
🎨
Nhiếp ảnh là nghê thuật truyền đạt thông tin và cảm nhận của người chụp hình đến người xem qua phương tiện đồ họa. Du lịch và nhiếp ảnh là cặp bài trùng đi đôi.
Điều gì trong ảnh tác dụng đến tư duy người xem - Ảnh hưởng văn hóa của người xem trên cảm nhận của họ - Những mẫu số chung, những biểu tượng đồng thuận.
Hình 1. Vương Quỳnh Sèo Motel, Sà Phìn, Đồng Văn, Hà Giang
Ảnh là một thành phầm văn hóa. Là một họa đồ công nghệ cao dùng để truyền đạt một tư tưởng, một thông điệp. Thông điệp này có khi rất là đơn giản, khi khác thì rất phưc tạp. Ảnh thay cho ngôn ngữ, với cái khác biệt to lớn là, ảnh mang rất nhiều tư liệu trong một mặt phẳng rất nhỏ. Hình ảnh vượt qua phên dậu ngôn ngữ của loài người.Ảnh dùng để minh họa, nhưng ngược lại vẩn còn nhờ vào câu viết để thuyết minh thêm về ảnh. Minh họa và thuyết minh là hai động thái trái ngược nhau nhưng lại có thể bổ túc cho nhau một cách tuyệt vời. Cho nên một tấm ảnh có thêm chú thích luôn luôn sẽ được ưa chuộng cao. Cũng như một trang truyện có bổ xung thêm hình ảnh minh họa.Ảnh để dành một khoảng trống thoải mái cho óc tưởng tượng của người xem. Nói cách khác, ảnh kích thích trí tuệ phong phú của khán giả mà không giới hạn, từ đó mang lại một thích thú giá trị cao.Ảnh là một thành phẩm cụ thể trên một phương tiện sờ được đo được, nhưng mục đích của thành phẩm này là gợi một ấn tượng. Ấn tượng này thành lập trong bộ óc của người xem khi họ tiếp cận với thành phẩm. Tấm ảnh gồm những đường nét và hình thù có màu sắc, gợi cho người xem những ấn tượng rãi rác từ trong tư duy, sắp xếp thành một hình ảnh hư cấu, trong óc của họ.Khi ghi nhận, chụp một bức ảnh, tác giả phải sắp xếp sao cho người xem nhận thức hình ảnh mình trình bày theo như ý mình muốn. Văn hóa, trình độ trí thức, trải nghiệm, kỹ niệm qua và ngay cả óc tưỡng tượng của người xem đều có tác dụng. Trong tư duy người xem còn có cái gọi là biểu tượng, Eng. symbolism, mang tính chất văn hóa và rất chủ quan.
Vắng vẻ là nói về con người, nói rõ hơn là sự hiện diện hay không của con người trong ảnh. Nếu bạn muốn truyền đạt một ấn tượng vắng vẻ, hãy chọn một nơi, vị trí không gian, thường là có đông người và ghi ảnh lúc không có sự hiện diện của một ai, hoặc chỉ có một hai người. Đây là một tác dụng của biểu tượng trong ảnh.
Thí dụ, ảnh của một vùng sa mạc là một nơi thường không có người thì cho dù ảnh của bạn không có bóng người trong đó thì vẫn không truyền đạt ấn tượng vắng vẻ đìu hiu. Tương tự là một bãi biễn hoang sơ lúc rạng đông.
Hình 2. Ngôi nhà có nhiều xe tức nhiên phải có nhiều người, thế nhưng trong ảnh thì nhà không người, xe để bất động. Ấn tượng vắng vẻ tuy nhẹ nhàng nhưng không thể không cảm nhận.
Hình 3. Ngôi nhà bên đường 4C
Hình 4. Cảnh vắng lịch sử vì đoạn đường Lê Lai này chưa bao giờ vắng
Những hình thức khác có tính biểu tượng thì lại khó phát hiện hơn, nấp trong những yếu tố chính của hình.
Những yếu tố chính của hình. Tấm ảnh đẹp là một bản hòa nhạc dùng những yếu tố sơ đẳng này: (tg dùng tiếng Anh vì là hạng mục giáo khoa, sách Âu Mỹ là nguồn gốc nhiếp ành)
- Light and colors. Ánh sáng và màu sắc
- Lines and shapes. Đường nét và hình thù
- Textures. Cảm giác mặt ngoài của các vật thể trong hình, như trơn láng, sần sùi, phản chiếu v.v...
- Framing and composition. Cách đóng khung đối tượng và bố cục.
1. Yếu tố cực cơ bản về tấm hình là ánh sáng và màu sắc, đủ tạo một tấm hình có y nghĩa.
3. (Eng.) Texture là "lớp da" bọc các vật thể, diện tích phủ lên các thành phần trong hình. Yếu tố này tạo ấn tượng hiện thực của tấm ảnh. Thí dụ bóng làn nước di động trên cát vàng trong hình dưới, hoặc nước sơn của các chiếc xe đạp trong Hinh 9.
4. Cách đóng khung các bộ phận trong khung hình của tấm ành sao cho hài hòa. Bố cục là sắp xếp các thành phần trong khung hình sao cho khỏi tản mác hay co cụm, trình bày một sự cân đối nào đó (hay mất cân bằng có chủ ý). Bố cục tốt tạo chiều sâu cho ảnh 2 chiều thành 3 chiều.
Thuyết minh yếu tố số 2 trước, các yếu tố còn lại mình sẽ bàn khi gặp trường hợp .
Lines and shapes: biểu tượng của các đường thẳng, nét cong trong phạm trù nhiếp ảnh/điện ảnh. Ảnh nào cũng có những đường thằng rõ nét hay tiềm ẩn. Đường thẳng chiều chân trời trong phạm trù nhiếp ảnh/điện ảnh là biểu tượng của một sự bình yên, an tâm, thanh nhàn.
Khi tác giả ảnh hay đạo diễn phim chen vào thành phẩm của mình nhiều đường chân trời rõ nét thì là muốn truyền đạt một sự ổn định, thanh bình. Các bạn để ý mà bình phẩm phim ảnh hay hình ảnh. Đó là lý thuyết cổ điễn, và giữa tác giả và khán giả nếu cùng chung một mẫu số về văn hóa thì chi tiết này (các đường thằng) thường có tác dụng rất đồng bộ (cảm nhận của số lớn khán giả đều giống nhau).Đường thẳng dựng đứng (Eng. vertical) có ý nghĩa hướng thượng, thí dụ trong một kiến truc tôn giáo, hoặc gợi sự nể phục, uy nghi v.v... Người xưa đã biết khai thác điều này trong kiến trúc nhà thờ như dưới ở Lima, Peru.
Đường thẳng nghiêng truyền đạt một sự năng động, giao động, trong nhiều hình thì truyền đạt một sự rối reng, không bền vững. Những cảnh diễn viên trong phim lo lắng bức xúc hay hoản loạn sẽ đây rẫy đường nghiêng, đổ ngã.
Đường nghiêng còn làm tăng chiều sâu của một tấm hình.
Đường thẳng nghiêng cũng thường được dùng để hướng tấm nhìn khán giả về một điểm trong khuôn hình, Những đường này thường khi là tiềm ẩn gọi là Eng. leading lines. Các đường thằng chỉ về, lôi cuốn, làm khán giả đưa mắt theo chiều dài con đường về đêm để cảm nhận vẻ ảm đạm vắng vẻ (con đường này bình thường giờ khác ắt phải là rât nhộn nhịp, nhìn số lượng lớn xe đạp). Dịch là đường dẫn, các đường thẳng này thường là đươc cảm nhận hơn là thấy rõ.
.jpg)
Hình 10. Sự vắng vẻ từ những chiếc xe không người cởi.
Trở lại hiệu ứng của biểu tượng. Sự vắng vẻ an nhàn của một quán cóc giữa trưa (giấc trưa được đường thằng chia vùng nắng với vùng mát xác định). Những chiêc xe đạp và ghế ngồi vắng khách truyền đạt sự tỉnh lặng. Khán giả có thể "nghe" được sự yên tịnh từ những chi tiết đó, chi tiết mà giáo khoa về điện ảnh/nhiếp ảnh đã cô đọng được qua nhiều thế hệ nghiên cứu và hệ thống hóa, nhưng khán giả thì chỉ cảm nhận theo linh tính mà thôi. Hỏi số lớn họ sẽ không phân tách được tại sao.
Sân ga là một chổ truyên thống là uyên náo nhất của xã hội, cho nên để truyên đạt sự vắng vẻ không gì bằng chọn chổ này lúc không người mà ghi ảnh. Một đoạn phim buồn, với diễn viên cô đơn, buồn bã sẽ được quay tại những nơi như thế này. Những đường thẳng kéo tầm nhìn về phia xa tìm tòi: vẫn thấy vắng người!
Những hàng ghế không người nói lên sự vắng vẽ, nhưng là một vắng vẽ được ưa chuộng. Người xem sẽ sảng khoái được là một mình giữa trời biển bao la mà không ai quấy rầy. (À! đã quá!)
Ấn tượng đông đúc, chật chội vì con đường đi tối hảo phải rộng, thoáng sao cho giao thông đươc thuận lợi, tình hình này là bất thường, không ổn.
Trong ảnh này số người khá đông trên một mặt bằng không mấy gì rộng, thế nhưng bạn không có cảm nhận là đông đúc chật chội. Bạn thử nghĩ tại sao.
Có nhiều biểu tượng có tính cách hoàn vũ, (Eng. universal) như biểu tượng của khung cửa. Bất cứ văn hóa nào của loài người từ Bắc cực cho đến sa mạc châu Phi đều có một rung cảm như nhau với hình ảnh của một khung cửa. Khung cửa mời gọi người xem "bước" vào không gian của hình, tiến đến sâu hơn để xem phía bên kia, khiêu gợi tánh tò mò, mạo hiểm. Khung cửa gợi một sự che dấu nào, một phân cách nhưng lại lạc quan ở chổ là có thể vượt qua được dễ dàng. Người xem còn có thể cảm thấy một sự hồi hộp nhẹ nhàng nào đó, hay một háo hức, thúc dục.
Đại Nội Huế 5-2017
Angkor Thom 2015. Bí ẩn cổ đại nào sau khung cửa kia?
Mũi Nghênh Phong, Vũng Tàu. Biển cả là bao la sau cánh cửa kia
Tương tự là biểu tượng của chiếc cầu. Loài người ít có văn hóa nào mà vắng bóng những chiếc cầu. Chiêc cầu biểu tượng cho ngăn cách, nhưng lại đại diện cho khả năng kết nối. Chiêc cầu biểu tượng cho một tiến bộ, một phương tiện nối liền hai phía, hai bờ. Chiêc cầu còn biểu tượng cho một do dự, mà cũng là một thôi thúc, bước sang một địa phận địa lý nhưng cũng là tâm tư mới, cho một quyết định có khi là lớn lao. Nói chung hình ảnh cây cầu thường gây một cảm xúc nhất định nào đó cho khán giả, gần như cho mọi cử tọa. Ngoại trừ cử tọa là người từ sa mạc Sahara!
(Một cảnh phim có hai người đứng trước một cây cầu là muốn nói hai người đang toan tính, do dự, cân nhắc một đông thái gì, chẳng hạn)
Biểu tượng của con đường. Luôn luôn là một biểu tượng lạc quan, phấn chấn. Con đường mời gọi, con đường thúc dục, hứa hẹn. Con đường uốn lượn lại như một khúc nhạc đu đưa nhẹ nhàng như nhịp điệu một hành trình thông suốt đầy thú vị.
Và rất nhiều biểu tượng khác, từ những thực thể vĩ đại như sông núi cho đến vật dụng thương dùng như lưỡi dao, cây bút, mặt kim đồng hồ v.v... Nếu những biễu tượng đó là mẫu số chung giữa bạn là người tạo tấm ảnh và khán giả xem ảnh, ấn tượng sẽ rất dễ truyền đạt. Núi làm con người khiêm tốn lại, hơi e ngại nhưng cũng là thách thưc. Sông mang tính thoa dịu, êm đềm, có thể tượng trưng cho tình mẫu tử; mây trời là tự do, lãng mạn v.v...
Có nhiều biểu tượng chỉ ứng cho một ít văn hóa, và không ý nghĩa gì đối với văn hóa khác. Một số lớn khán giả sẽ cho là một tấm ảnh nào đó đẹp, mỹ thuật, hay, thú vị v.v... nói chung là ưa thích mà không biết tại sao. Một tấm khác, cũng cùng một đối tượng đó, cảnh đó, vật đó nhưng người đó sẽ là không thích, họ cũng không biết tại sao. Người biết chụp hình, tạo tấm ảnh đó, họ biết. Vì họ đã vận dụng những hiểu biết về nhiếp ảnh và lý thuyết tâm lý nêu trên để tạo ra tấm ảnh đó (ghi lại tấm ảnh đó).
Tóm lại: giá trị của một tấm ảnh là ở ấn tượng tấm ảnh mang lại. Ấn tượng đó do các yếu tố kinh điễn nhất định, có thể học hỏi và áp dụng được.
Nhiếp ành khi đi du lịch - Chụp hình trong lúc du lịch tùy thuộc vào tình cờ nhiều. Đối tượng, mục tiêu chụp ảnh và thời điểm trong ngày, khí hậu mưa nắng nhiều khi không do mình chon đươc. Gặp được gì mình mong muốn là một cơ duyên, một dịp may. Nhưng mà may mắn là gì? May mắn là gặp cơ hội lúc mình đã sẳn sàng. Sẳn sàng với thiết bị dĩ nhiên, nhưng còn là sẳn sàng với kiến thức, hiểu biết, kinh nghiệm. Và óc tìm tòi học hỏi, thiện chí, một tâm hồn cởi mỡ, và nhất là, nhất là tình người. Tình thương con người, thương quê hương, thương thế giới vạn vật.Nhiếp ảnh là một triết lý sống, một cách nhìn ra môi trường vũ trụ, đời sống, trươc khí ghi ra hình, không phải là những hiệu máy, giá cả thiết bị hay thông số này nọ trên những vòng nút.
➽
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét