Nước Non Nghìn Dặm: Bình-Trị-Thiên

Từ Hạ Long về Huế: ⏪ 1. 2. 3. 4. 5. ⏩

[Du ký tháng 8, 2014]

Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên. Vì chổ này là miền đất hẹp nhất nước có nơi chỉ 50km cho nên đi vào 3 tỉnh này đường HCM chạy gần biên giới, đến khu vực Phong Nha-Kẻ Bàng chia ra 2 nhánh gọi là Trường Sơn Đông và Trường Sơn Tây. Thật ra dãy núi Trường Sơn chỉ vào Việt Nam từ dưới phía Nam Khe Sanh và vào Huế, Đà Nẵng, đụng biển ở Đèo Cả tỉnh Phú Yên.

Mạng lưới đường mòn HCM thì khi xưa từ Quảng Bình bắt đầu vào đất Lào và lên dãy Trường Sơn. Quảng Bình khi xưa là tỉnh tập kết trang bị và khu tập trung khí tài chiến tranh đem vào Nam nên bị dội bom nặng nề nhất nước, ước chừng số bom và mìn thả tại đây trọng tấn TNT lớn hơn nhiều bom nguyên tử thả trên đất Nhật.

Bên đất Việt Nam chổ này chưa phải là Trường Sơn mà còn là đồng bằng với những núi karzt và đá vôi khá cao và dày cho đến hết vùng Phong Nha-Kẻ Bàng. Loại địa thế này rất lạ đối với người Miền Nam xưa ở Nam Bến Hải, chỉ có 1 khu nhỏ giống như vậy ở Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng, và ở Hà Tiên. Ở ngoài Bắc từ đây cho đến Hạ Long là 'núi' là như thế này. Ai đi Quốc Lộ 1 ra gần tới Đồng Hới sẽ thấy cảnh núi thay đổi hình thái liền, rõ ràng, và lập lại như nhau cho đến Tam Điệp và ra tới Phả Lại, Quảng Ninh.

Đi qua mấy chổ này tuy là vùng sâu nhưng cũng nhớ là bề ngang nước Việt Nam chỉ trên dưới 50km. Ngang Đồng Hới là hẹp nhất.

Bến Phà Xuân Sơn phía Tây Đồng Hới là điểm bị bom nhiều nay có nghĩa trang Thanh niên xung phong lớn.

Chổ này cảnh quan đặc biệt và dễ nhớ, xưa đã có 1 đoạn đường thằng tấp khá tốt gọi là "phi trường" Khe Gát vì đã được dùng làm phi đạo dã chiến thời chiến tranh.

Đoạn đường HCM xuyên qua khu bảo tồn thiên nhiên Phong Nha-Kẻ Bàng rất đẹp, sạch và thoáng. Đây là 1 trong những đoạn đường Bắc Nam đẹp nhât nước, như đoạn đường QL1 ven biển Miên Nam Trung Phần. Và chắc cũng sẽ đẹp bền lâu vì là khu bảo tồn, xây dựng và dân số sẽ không phát triển thêm.

Khúc này có đường rẽ vào xem Động Thiên Đường và động Phong Nha.

Đoạn đường này được quảng cáo trên mạng với dân phượt quốc tế là 1 trong những scenic routes đẹp của Việt Nam. Gặp 1 số phượt Tây phương (từ đây về Đà Nẵng nghỉ ngơi chỉ chừng 5 tiếng đồng hồ đi thư thả).

Qua khỏi vùng Phong Nha-Kẻ Bàng và trước khi vào địa phận Quảng Trị.

Đi vùng trong này phía Tây của Quảng Bình nên không được gặp 2 địa danh lịch sử của xứ Quảng, đó là Sông Gianh và Đèo Ngang chỉ trên QL1 mới gặp. Đồng thời vì đi đường trong khu vực Phong Nha kẻ Bang nên lần này chúng tôi không đi qua thành phố Đồng Hới. Sau khi bỏ đường HCM vào đường QL số 9 và sau cùng gặp lại QL1 (nay là QL1A hoặc AH1) chúng tôi cũng đi dường ngoại thành Quảng Trị, lúc này trời đã tối.

Sắp đến Cam Lộ là điểm giao lộ với QL9 (Đường 9 đi Khe Sanh và cửa khẩu Lao Bảo). Gặp lại đường cao thế Bắc Nam ở Đây sau khi qua sông Bến Hải.

Thanh Bình là 1 đàn con nít đi học về trên 1 đường quê.

Đến Cam Lộ chúng tôi quẹo trái hướng ra biển là hướng Quảng Trị và Cửa Việt, góc 90 độ. Tại Đông Hà lại quẹo góc 90 độ xuống hướng Nam, lúc này là lúc nhập lại vào Quốc Lộ số 1.

Xuôi Nam về Huế lúc trời sập tối. Lúc sáng khởi hành tại thành phố Thanh Hóa lúc chừng 8:00 giờ.

Đông Hà là ngoại ô thành phố Quảng Trị

Chỉ là lịch sử của 1/2 thế kỷ qua và hơn 2 thế hệ con người rồi, nhưng để nếu ai còn nhớ thì có thể định vị được. Trong trận chiến ác liệt cuối mùa Xuân năm 1972 quân đội Miền Bắc đã tràn qua sông Bến Hải (Đông Hà hình trên đi lui về Bắc chừng 15 km) và lấn tới cách Huế chừng 50 cây số ở Huyện Phong Điền (cột mốc là La Vang). Vài tháng sau quân Miền Nam đã đánh lấy lại đất đến sông Thạch Hãn, hình cuối.

Để các bạn đọc trẻ định vị không gian và thời gian nếu có quan tâm về giai đoạn lịch sử cận kim không mấy gì tốt đẹp của dân tộc mình.

Phần phụ trang Bình Trị Thiên

Đưới đây là hình ảnh người viết giữ lại từ chuyến du hành Nam-Bắc cùng 1 số bạn cũ vào năm 2012. Đã nói về phần đất trên mà không có hình ảnh Vĩ tuyến 17 thì thấy thiếu sót, xin ghép vào 2 hình câu Hiền Lương qua sông Bến Hải trên Quốc Lộ 1. Lần này (2014) không đi qua vì vượt Vĩ tuyến 17 chiều Bắc-Nam phía trên nguồn của giòng sông này, chổ đó trên đường HCM không có cầu và mốc gì đáng chu ý. Chổ đó là Cam Lộ, phía Tây của cầu Hiền Lương.

Hồi tuổi còn rất bé thằng viết đã được Cha Mẹ đưa ra cầu này đứng xem, ngay sau đình chiến, trong 1 dịp thăm Quảng Trị và hành hương La Vang, từ Huế. Một ít lâu sau thì thường dân không được đến gần nơi này.