Cửu Đỉnh

1802: niên đại cần nhớ. Quốc gia Việt Nam ngày hôm nay là di sản trọn vẹn của quốc phụ Nguyễn Ánh Gia Long, đã lần đâu tiên thống nhất lãnh thổ hiện nay dưới triều đại ngài. Lãnh thổ mà tiên nhân Đàng Trong đã hoàn tất mở mang khai phá, vĩnh viễn thiết lập tấm địa đồ Việt Nam của ta ngày hôm nay.

Trên Cửu Đình được ghi khắc cho hậu thế những hình ảnh tượng trưng tiêu biểu cho các địa danh từ trên toàn bản dư đồ này, Đại Nam Toàn Đồ. Quốc gia Việt Nam hiện đại có từ đây, một lãnh thổ-một dân tộc-một chính quyền, và chỉ từ đây, năm 1802. Qua bao cuộc biển dâu nay cũng chỉ trở lại như vậy.

Cừu Đỉnh là chín lư đồng hoàn thành năm 1837 đặt trước Hiền Lâm Các trong sân chầu của Thế Tổ Miếu, Đại Nội hoàng cung Triều Nguyễn tại Huế. Tại Thế Miếu, Đại Nội, mùa hè 2017:

Đứng giũa và ra trước hàng 9 đỉnh, vị trí oai phong như vị sĩ quan đứng trước hàng quân là Cao Đỉnh tượng trưng cho Thế Tổ Cao Hoàng Đế Gia Long. Trên đó có ghi khắc hình ảnh những nơi từ Miền Nam (lúc đó gọi là Gia Định Thành), vùng đất đã giúp ngài lập nên cơ nghiệp Nhà Nguyễn.

Cái ngạc nhiên và thân thương lạ lùng của những bảo vật thoạt đầu trông rất cổ kính này, là ngoài hình ảnh những địa danh cổ điễn Việt Nam như sông Bạch Đằng, sông Mã, Núi Tản Viên  lại có tên những nơi từ Miền Nam đất mới, thật gần gũi thân thuộc như cửa biễn Cần Giờ, Tiền Giang, Hậu Giang, Sông Bến Nghé, Kinh Vĩnh Tế... Chẳng qua thì triều đình Huế gốc là từ Miền Nam, cái mà trong tri thức nhiều người hay quên.

Thân mời bạn đọc cùng người viết duyệt qua vài hình ảnh ghi trên Cửu Đỉnh Đại Nội Huế, được ghi lại chi tiết hơn tháng 5 năm nay 2017. Blog sẽ có mục trình bày thêm nhiều họa tiết ghi trên cả 9 đỉnh đồng (9 sông lớn, 9 núi lớn, 9 kinh đào, cửa biễn v.v... cùng mỗi thứ 9 hình chim, vật 4 chân, rùa cá,  hoa cỏ thực vật, vũ khí ghe thuyền xe cộ v.v...) Cửu đỉnh thật là 1 tờ báo tham vọng bách khoa giới thiệu nước Việt Nam thời Nguyễn, 1 time capsule nói theo văn hóa Anh văn ghi lại thời điểm cach đây 2 thế kỷ (dưới triều đại vua Minh Mạng).

Ngưu Chữ Giang - Sông Bến Nghé

Sông Bến Nghé từ cao ốc Bitexco, 2014

Sông Sài Gòn-Bến Nghé, đến từ Nhà Bè 2015

Cầu Phú Mỹ

  

Cần Giờ Hải Khẩu

 MIỀN TRUNG

Hương Giang

Từ hạ nguồn Cồn Hến nhìn về Huế.

Từ Cầu Mới nhìn về Cồn Dã Viên

MIỀN BẮC

Nhĩ Hà - Hồng Hà

  Sông Hồng* tại biên giới Việt-Trung, thành phố Lào Cai

Thao Hà - Sông Thao - Hồng Hà 

Sông Hồng từ cầu Nhật Tân 2015

Nhín về hạ lưu hướng Đông

CỬU LONG

Hậu Giang - Tiền Giang trên Huyền Đỉnh

Qua bắc Cần Thơ năm 2009

BIÊN THÙY TÂY NAM

Vĩnh Tế Hà trên Cao Đỉnh

Xem thêm hình ảnh kinh Vĩnh Tế tại An Giang

Kinh Vĩnh Tế tại thị xã Châu Đốc, nơi đổ ra sông Châu Đốc 

Tông hợp tư liệu mạng: danh sách họa tiết trên 9 đỉnh đồng

1. Cao đỉnh, khắc các hình : Mặt trời, biển Đông, núi Thiên Tôn, sông Ngưu Chử, sông Vĩnh Tế, chim trĩ, con hổ, con ba ba, con rồng, hoa tử vi, quả mít, hạt thóc tẻ, trầm hương, gỗ thiết, cây hành, thuyền nhiều dây, súng lớn.

2. Nhân đỉnh, khắc các hình : Mặt trăng, biển Nam, núi Ngự Bình, sông Hương, sông Phả Lợi, chim công, con báo, con đồi mồi, con cá voi, hoa sen, quả nam trân, hạt thóc nếp, cây kỳ nam, cây ngô đồng, cây hẹ, thuyền nhỏ, súng luân xa.

3. Chương đỉnh, khắc các hình : 5 sao, biển Tây, núi Thương Sơn, sông Linh Giang, sông Lợi Nông, con gà, con tê, con rùa, con cá sấu, hoa nhài, quả soài, cây đậu xanh, cây đậu khấu, cây gỗ thuận, cây kiệu, thuyền mông đồng, súng điểu thương.

4. Anh đỉnh, khắc các hình : Sao Bắc Đẩu, sông Ngân Hán, núi Hồng Sơn, sông Mã, sông Lô, con hạc, con ngựa, con ve, con rắn, hoa văn côi, cây cau, cây dâu, cây tô hợp, cây thị, cây nghệ, lá cờ, đạn bươm bướm.

5. Nghị đỉnh, khắc các hình : Sao Nam Đẩu, cửa biển Thuận An, cửa quan Quảng Bình, sông Bạch Đằng, sông Cửu An, chim uyên ương, con voi, con bươm bướm, cá hoa xanh, hoa hải đường, cây mai, cây biển đậu, cây quế, cây gỗ đàn, cây vải, thuyền Hải đạo, súng trường.

6. Thuần đỉnh, khắc các hình : Gió, cửa biển Cần Giờ, núi Tản Viên, sông Thạch Hãn, sông Vĩnh Định, chim hoàng oanh, con bò lang, con trai, cá rô, hoa quỳ, cây đào, cây đậu vàng, cây túc sa, cây gỗ táu, cây hương nhu, cái thuyền, bài đao.

7. Tuyên đỉnh, khắc các hình : Mây, núi Duệ Sơn, núi Đại Lãnh, sông Lam Giang, sông Nhị Hà, chim yểng, con lợn, con giải, cá hậu ngư, hoa trân châu, quả long nhãn, củ lạc, tổ yến, cây trắc, cây gừng, thuyền lê, cái nỏ.

8. Dụ đỉnh, khắc các hình : Sấm, cửa biển Đà Nẵng, cửa quan Hải Vân, sông Vệ Giang, sông Vĩnh Điện, con vẹt, con dê, con hến, cá lành canh, hoa dâm bụt, quả lê, đậu trắng, lá dầu, cây thông, cây tử tô, thuyền ô, dao phác.

9. Huyền đỉnh, khắc các hình : Mưa, cầu vồng, núi Hoành Sơn, núi Thúc Thu, sông Tiền Hậu Giang, sông Thao, con ngựa, con cà cuống, con trăn, hoa lan 5 lá, quả vải, cây bông, sâm Nam, cây sơn, cây tỏi, cái xe, ống phun lửa, 

Mời bạn đọc xem thêm đối chiếu các họa tiết trên Cửu Đỉnh với hình ảnh du hành nước nhà của tác giả từ năm 2009 tại link này

---