Nước Non Nghìn Dặm: Động Phong Nha

- Đồng Hới-Phong Nha:

40 km. Chừng 1 giờ. Phương tiện: taxi, tour bus, xe ôm, xe thuê thuôc nhà nghỉ/resort/homestay. Giá chừng 50 mỹ kim.

- Huế-Phong Nha:

200 km. Chừng 4 giờ xe. Phương tiện khác: xe hỏa, tour bus, xe đò

- Đà Nẵng-Phong Nha:

300 km. Chừng 6 giờ ngồi xe. Phương tiện khác: xe hỏa, tour bus, xe đò.

Khu du lịch quanh vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là 1 điểm rất nên đến vào mùa hè. Tại đây (thị trấn nhỏ yên ả) có khá nhiều nhà nghỉ, bình dân có, đảng cấp cao như homestay cũng có. Trong khu vực rất nhiều điểm du lịch chủ yếu là hang động và thiên nhiên hoang sơ, mang tính dã ngoại sinh thái và thể thao, được quản lý tốt, gia sinh hoạt rẻ. Dân tình rất hiền hòa chất phác, không khí dịch vụ khác xa tại các vùng du lịch miền Bắc như Hạ Long, Ninh Bình, Thanh Hóa v.v... như ngày với đêm. Bạn đọc đã định đến Huế, Đà Nẵng thì hay dành ít ngày viếng thăm Quảng Bình, nhất là mùa hè. Chắc chắn bạn sẽ không thất vọng. Người viết đã đến 2 lần và sẽ trở lại.

Sau 2 ngày mệt nhoài băng rừng vào Hang Én thì thằng viết nghỉ lại 1 đêm tại nhà nghỉ Oxalis, và sáng hôm sau ra bến đò đi thăm khu du lịch đại chúng Phong Nha. Để dưỡng các băp thịt toàn cơ thể đang kêu trời. Hinh trên từ cửa sổ nhà nghỉ sáng 12 tháng 5.

Bến đò chỉ cách làng Phong Nha chừng 3 cây số. Nơi đây là trung tâm văn phòng du lịch, nơi xuất phát của 1 số địa điểm, đều phải đi bằng đò để tới như Động Phong Nha và Động Tiên Sơn, Hang Tối v.v... Đại đa số du khách là những đoàn tổ chức đi từ thành phố Đồng Hới cách đây 1 giờ xe, 1 số đến bằng xe riêng hay xe thuê bao như du khách ngoại quốc còn lại là ít người như em đang có tour tự chọn và đang nghỉ tại Phong Nha.

Với đầu gối đang đau, chống cây gậy thằng viết nhờ xe ôm đưa ra đây.

Cái hay của trạm du lịch này là chả ai có vẽ quan tâm đến dịch vụ mình làm. Một trời 1 vực với những nhân viên thằng viết tiếp cận mấy ngày qua, ân cần chú ý đến nhu cầu khách, câu hỏi của khách, từ chú tài xế đến cô dọn bàn. Là vì cơ quan là của tỉnh. Không có phòng hướng dẫn, người hướng dẫn, các chị bán vé chỉ bán vé không nói gì cả - vì nói nó mệt.

Thằng viết đến mua vé phải xáng ráng bên ngoài dò hỏi, từ cô du khách lạ đến bà người nước ngoài. Mới biết là mỗi chuyến đò vào động nước là bao nhiêu đấy (chừng 50 đô) ai bao thì trả đủ, ai đi theo thành 1 đoàn thì chia theo đầu người. Dĩ nhiên 1 chiêc chỉ chở bao nhiêu thôi, tỉ dụ 16, 18. Có đoàn 7, 8 người muốn riêng tư thì trả đủ, họ bán vé chia ra mỗi người là N đồng, nhưng là 1 vé thuê bao, phải đi chung và chủ ghe trách nhiệm toàn đoàn! Em chậm hiểu vì rắc rối thật cứ bạ thấy có đoàn nhỏ nào là nhào vô hỏi xin ghép. Có thằng từ Hà Nội vào từ chối cho nhập đoàn mà còn gắt gõng, chắc vì thấy em chống cây gậy, làm em phải mất công đm nó. Vì bề ngoài của em, em giả làm thằng Việt kiều cũng được, thằng Tàu thằng Nhật, hay thằng Sài Gòn mất dạy củng đều được. Vui thế.

Rốt cuộc có cô hương dần viên dắt 1 đoàn nhỏ thấy em cô đơn thì đến đề nghị nhập đoàn của cô ta (dắt từ Đồng Hới vào theo xe bus) Em và 1 cặp Tây, 1 cặp uyên ương ta từ Hội An nhập vào thì họ bớt tiền đò, thế thôi.

Đơn giàn thế mà em nghĩ hoài không ra, làm như già nó lú hay sao. Cái hay là nhân viên bến chả có ai bận tâm giải thích cả. Cung cách làm ăn cán bộ là nhất, hết giờ khỏi cần hết việc. Chỉ có người bán giải khát là chèo kéo tí (thật ra chèo kéo yếu ớt lắm so với sự chèo kéo ghê rợn ở các bến ngoài Bắc, em thành thật xin lỗi các cô các chú Bắc Kỳ.)

Cái bảng giới thiệu này thì ổn, khá rõ ràng và xúc tích. Tây nó tới xem rất hài lòng (nhưng vẫn không giải thích cái vụ ghép đoàn)

Hình như có dịch vụ do công ty tư nhân vào động Phong Nha và Hang Tối nữa. Hang tối đi lối khác, cũng từ bến này.

Đò chạy máy nổ, ngược giòng con sông Son lên chừng 5 km, chuyến đi ngắn ngũi nhưng thật thú vị. Nhiều người không biết bị bệnh gì mà di chuyễn lúc du ngoạn lại không thích lâu, thích dài. Em thì càng lâu càng thích, ngu thế.

Câu chuyện dòn giã với đồng hành mới quen cũng đủ cái gía du ngoạn.

Ngã ba sông 1 bên đi về khu du lịch "sinh thái" Hang Tối. Có khu vui chơi, thể thao zip line, tham quan động, xem thú. Và ăn luôn 1 vài thú.

Cuối nhánh này thì đến vách núi này. Việt Cộng nó sơn đá núi màu xanh Prussian Blue, vì màu xanh này là màu xanh của Liên Xô.

Bên ngoài có bến kiểm soát. Em không nhớ là ai chỉ mua vé lên động Tiên Sơn thôi có xuống đây hay không.

Phía trong có 1 cái bến người nào đi động Tiên Sơn thì xuống - cầu thang thấy bên phải của hình. Động Tiên Sơn là 1 phần động trên núi, muốn lên phải leo vài trăm bậc thang (em thì khỏi đi được vì đầu gối - lên thì được chỉ có xuống là không thể nếu không chích morphine)

Phần lên động Tiên Sơn phải mua thêm vé và theo chung đoàn đi TS.

Phần ngoài như 1 cái sảnh lớn. Mình chui vào 1 cửa hang nhỏ thua cửa hang nhìn thấy phía ngoài vách núi. Mùa nước lớn - mùa mưa hay lụt - thì khỏi vào được.
Từ khi vào cửa ngoài thì đò phải chèo và họ đẩy mui tôn của chiêc đò để khách xem không bị vướng mặt. Cũng hơi bị nước từ trần nhỏ xuống tí nhưng mat và vui thôi. Nước trong hang nhỏ xuống suốt năm. Động là 1 vật thể sống còn đang hình thành từng niên kỷ, thiên niên kỷ. Đó là cai lý thú của các hang động Đông Nam Á, khác với các châu khác là động khô ráo từ nghìn năm xem mau chán, như các động ở Texas chỉ 1 màu vàng gạch.

Một không gian kỳ ảo chợt mở ra trước mũi thuyền.

Động nước Phong Nha là kỳ quan có thể áp dụng tỉnh từ tiếng Anh là 'underrated', dùng chỉ những hiện tượng bị đánh giá thấp thua giá trị thực sự của chúng. Đúng ra động Phong Nha phải là kỳ quan thứ nhì của Việt Nam trên tờ bay giới thiệu du lịch Việt Nam, chỉ sau Vịnh Hạ Long.
Các động thạch nhủ ở Đông Nam Á là những vật thể sống, khía cạnh khoa học địa chất rất thú vị và giáo dục, không như hang động ở các châu khác đã khô từ nghìn năm. Động Phong Nha lại được bảo tồn thiên nhiên tối đa, ngay cả lối đi xây xi măng hay lót gỗ cũng tránh, đường đi tham quan không phải khai phá mà chỉ là đường cát tự nhiên.

Cái độc đáo của động Phong Nha là mình du ngoạn trên 1 giòng sông ngầm. Nó kết hợp 2 kỳ quan 1 là động thạch nhủ sống (đang còn thời kỳ hình thành sau hằng vạn vạn niên) và 1 giòng sông ngầm dài 5 km trong 1 trái núi. Theo em động Phong Nha (và các động chung quanh trong vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng) là underrated.

Con sông còn có những bãi cát bên đôi bờ.

Khỏi nói thì bạn đọc hình dung nếu không có đèn thì hang sẽ tối như mực. Như các đoạn cho du ngoạn khám phá bằng kayak phía trong sâu, chỉ có ánh đèn từ nón nhựa. Cúp diện không biết làm sao!

Trên bãi cát này con thuyền đưa du khách xuống để đi bộ về hướng cửa hang chừng 800 mét. Thuyền sẽ đón lại ở phần động trước cửa hang. Phải nói là cung đương tham quan này là rất hay và thiết kế khá khôn ngoan. Phần cảnh quan nhìn trên bộ mở rộng ra nhiều phần.

Trong toàn bộ hệ thống hang có nhiều bãi cát và nhiều ngõ ngách như thế hơn, chỉ nhưng tours đặc biệt mua riêng mới vào được, thuyền không ghé.

Trước đây nhiều năm có 1 thời gian khá lâu người ta dùng đèn màu đủ loại phía trong động. Đó là thời "sơ khai" khi trong toàn tỉnh Quảng Bình chỉ có mỗi 1 động Phong Nha này là điểm đến, và đại đa số là du khách trong nước.
Sau khi có đổi mới rầm rộ và nhât là sau khi Động Thiên Đường cách đây không xa được khám phá và giao cho 1 tập đoàn tư nhân quản lý khai thác động nước Phong đã đổi ra ánh sáng trăng tự nhiên như hiện nay.

Một thời gian động Thiên Đường đã lấy mất gần hết giòng du khách đến Phong Nha nhưng nay được thấy là PN đã trở lại với 1 số du khách trong và ngoài nước đáng kề.
Nay với nhiều hang động khác được khai thác kể cả các hang động "khủng" như Sơn Đòng, Tú Lán, Hang Én thì mong rằng động PN sẽ được thế giới khám phá lại.

Động Thiên Đường nếu so với đông Phong Nha thì thua xa về thiên nhiên mà nói, về du ngoạn cũng là khá... khô khang, chỉ là lối thương mại hóa có vẽ tiến bộ và màu mè hơn thôi. Mời bạn đọc xem du ký tháng 9, 2012 của người viết ghé thăm đông Thiên Đường trên đường xuyên Việt Nam Bắc trong link đó.

Lối đi là tự nhiên, là 1 nên cát mịn nhưng nén cứng, ẩm, có lẽ do những lần mọi năm mùa mưa nước sông dâng lên tạo thành. Nền ẩm ướt vì nước nhỏ từ trần xuống suốt năm không ngừng. Động là thế giới từ nước ra mà. Nếu là sàn gỗ hay xi măng như ở các động khác thì là rất uổng.

Đến nay thằng viết đã đươc xem qua không còn nhớ bao nhiêu là hang động trên thế giới, tại Mỹ Châu thôi cũng 4 hay 5 cái gì đó. Động Phong Nha là động lớn đẹp nhất, kỳ vĩ, thú vị, không gian thoải mái mát mẻ, cung đường du ngoạn được Tạo Hóa sắp xếp và sau là con người xử dụng hay nhất. Đây chỉ nói đến cung du ngoạn thương mại rẻ tiền nhất, mình chưa khám phá các tours đặc biệt đi vào sâu hơn bằng kayak, với phong cách du lịch khác hơn.

Và đây là cơ hội duy nhất được đi trên 1 gióng sông ngầm, trên thế giới có mấy nơi? Ở Việt Nam chỉ có ở Tràng An Ninh Bình có đi thuyền qua hang nước nho nhỏ.

Con sông ngầm vào sâu trong núi đến trên 5 km nhưng cung đường thương mại phổ thông chỉ xem đươc chừng trên dưới 1 km có soi đèn rồi trở ra.

Chổ nước rỉ từ trần này gặp trên đường đi qua bằng đò.

Màu sắc do từ kim loại nhiểm đá calcite (đá vôi, nhưng vì cách tạo thành vi mô mà cứng như cẩm thạch) Oxi sắt cho màu vàng đến đỏ, oxi đồng cho màu xanh lá cây, cobalt cho màu xanh trời.

Ánh đèn soi là màu trắng trong toàn động, chỉ 1 chổ rất nhỏ soi màu xanh trời làm nền cho 1 khối đá trắng cho nó nổi, xanh xanh đỏ đỏ cho thằng nhỏ nó vui vậy thôi.

Chả hiểu cái thác này cấu tạo ra làm sao mà thành hình thù zư lày.

Chồ này mình trở ra cửa hang lúc vào là dưới nước. Lối đi là nền đá tạo thành từ nước trên trần rơi xuống qua nghìn nghìn năm. Chỉ đến gần bến là có thêm xi măng đến bờ kè.

Thuyền thả khách trong xa đã ra trước và tấp vào đây chờ đoàn ra đón về. Như bạn đọc thấy tại đây cũng là bến đò cho ai đi lên phía cầu thang lên động Tiên Sơn. Toán em chỉ mua vé xem động Phong Nha.

Thuyền đò hoạt đồng như 1 hợp tác xã, độc quyền điều phối tại 1 bến đò đó thôi. Gia đình nào có bến trên sông đều có thể tham gia và ai cũng tậu 1 chiêc. Nhưng chỉ mùa cao điểm lễ lớn mới đủ tải cho mọi người. Ngoài ra như lúc này thì thuyền không dùng hoặcc dùng làm chuyện khác (nhưng không đuoc tự đón đưa khách)