Cánh Đồng Chum - Năm 2023

 Thời điểm: tháng 12 năm 2023

Qua các bài về Thương Lào các bạn đã định vị được tinh Xieng Khouang, nằm vắt trên đường 7 Thượng Lào giáp với Nghệ An. Nếu mình tưởng tượng nước Lào là một sinh vật đa tế bào nào đó, thì Cánh đồng chum ở vi trí trái tim của sinh vật đó. Mãnh đất màu vàng nhạt 20 x 20 Km ngay trung tâm cao nguyên Xieng Khouang trong bản đồ là một lòng chảo khá bằng phẳng.

Đây có lẽ là miền đất với bề dày lịch sử được ghi nhận dày nhất nước Lào cận đại. Các bạn đến đó bằng đường bộ từ Luang Prabang là tiện nhất, hoặc máy bay nội địa từ Vientiane hay Luang Prabang. Phương tiện sau có vẽ thuận tiện nhưng 1 là mắc mỏ, 2 là đã đến xem đất nươc Lào mà đóng cửa trong chiếc máy bay, lướt qua xứ sở xinh đẹp thì quả là lãng phí.

Thị xã Phonesavanh hay Phonsavan là thủ phủ tỉnh Xiêng Khouang (phát âm như: Phôn-xa-vảnh, cũng là một họ người Lào[1] phổ biến, cả ở bên Mỹ). Tiện nghi như một thị xã bên VN nhưng với dân cư thưa thớt, 37.500 người năm 2023. Phonsavan phát triển và dân cư tụ về 1-2 thập niên gần đây do các trợ giúp quốc tế cho các di tích khảo cổ và nổ lực dò phá bom mìn từ 50 năm qua. Kinh tế chủ yếu nông sản tiêu thụ địa phương, giao thương với VN và du lịch Cánh Đồng Chum. Có một phi trường nhỏ địa phương.

QL-7A Nghệ An, Theo Giòng Sông Lam

Xin xem đoạn này như khúc kết của bài Đường 7 Thượng Lào

Nghệ An là tỉnh lớn nhất nước với dân số 3.5 triệu có biên giới dài nhât với nước Lào, 419 km. Dựa lưng vào tỉnh Xiengkhouang với dân số 1/4 triệu thưa thớt, không là ngạc nhiên khi gặp một người Việt cư ngụ tại Lào thì gần như chắc chắn người đó là gốc Nghệ An.

Đường 7 Thượng Lào phía quốc gia Lào chấm dứt tại cửa khẩu Nậm Cắn. Cửa khẩu Nậm Cắn gần như tiêu biểu cho khái niệm biên ải cổ điển nơi heo hút biên cương xa vời, hiếm hoi còn lại trong thế kỷ này. Ranh giới Lào-Việt chạy trên đường nóc của dãy Trường Sơn như một bức tường ngăn cách cao nguyên Xieng Khouang với tình Nghệ An trên toàn biên giới với cao độ đáng sợ từ 1000 đến trên 2000 mét. Namkan tên Lào cận đại la-tinh hóa, dựng ngay tại một đỉnh đèo cheo leo vắng vẻ, một eo núi chiến lược đúng yêu cầu cùa một cửa ải ngày xưa thâu thuế quan, mãi lộ, đánh dấu nơi chấm dứt một chủ quyền và bắt đầu một lãnh thổ khác.

Tầm nhìn hướng Đông sau khi ra khỏi cơ quan cửa khẩu Lào Việt

Đường 7 Thượng Lào

Đường số 7 mang cùng mã số cả bên Lào lẫn bên ta, lý do đó là tên con đường cố hữu đã có từ thời thuộc Pháp lúc mà Đông Dương là 1 về chính trị-hành chính. Đường  bắt đầu phía Tây từ 1 ngã ba với con đường số 13 đến Luang Prabang từ Vientiane - trong bản đồ là khúc màu trắng từ Luang Prabang xuôi Nam đến ngã ba đó, dài trên 128 km. Đường 7 tận cùng ở ngã ba với QL-1A ngoại ô thành phố Vinh phía Đông. 

Luang Prabang đến ngã ba 128km. Từ Ngã 3 đến Phonsavan (mũi tên xanh) 130km. Tư PS đến biên giới (tam giác đỏ) là 135km. Từ Nậm Cắn biên giới đến giao lô QL-1A 219km. Tổng chiều dài 620km. Đường 7 Thượng Lào = 489km.

Tiết diện hành lang đường đi qua. Nếu không đi qua trũng Muang Kham sẽ không lõm xuống chổ đó. Đồng băng Xieng Khuang cao từ 1000 đên 1250 m như Cánh Đồng Chum.

Cố đô Luang Prabang nằm bên bờ sông Mekong, thì trên thực tế Đường số 7 đã nối liền bờ sông này với bờ Biển Đông tại Cửa Hội Nghê An, cắt ngang gần toàn bề ngang bản đồ Đông Dương tại chừng vĩ tuyến số 20. Tương tự, phía Nam có Đường 9 Nam Lào cắt ngang toàn phần Đông Dương từ Cửa Tùng bên bờ đại dương đến tả ngạn sông Mekong theo vĩ tuyến 17, được hoàn thành cùng lúc với Đường 7 năm 1923 bởi người Pháp.

Luang Prabang Một Thoáng Cố Đô

    Thủ đô chính trị Luang Prabang được thay thế bởi Vientiane sau Hiệp định Geneve 1954 cho dù còn là nơi cư ngụ của hoàng gia Lào cho đến 1974. Luang Prabang nằm trong thung lũng sông Mekong nơi sông chảy giữa miền núi Bắc Lào, còn gọi là Thượng Lào nối tiếp vùng thượng du miền Bắc VN, đặc biệt Tây Bắc VN với địa hình và độ cao tương tự. Cao độ mặt sông Mekong tại cố đô là 250m trên mặt biển.

Post này chỉ là một "gallery" với vài hình ảnh tiêu biểu, chủ yếu khu phố cổ và bờ sông, không cầu mô tả hết khu đô thị.

Không khí yên bình giữa khu phố bảo tàng. 

Chuyến tàu cao tốc tên Lancang

Lancang là cách viết bính âm (hệ la-tinh hóa pinyin) của tiếng Trung phổ thông, mà phát ngôn nghe ra là 'Lan Xang'. Anh Pháp và Việt ngữ đều viết ngoại danh đó ra là Lan Xang. Viết Lancang để được phải đọc ra là Lan Xang là có ý đồ. Lý do là hệ thống tàu sắt này cho đến nay là của Trung quốc. Cho đến ngày nào món nợ xây dựng được hoàn trả lại hết thôi! Đời là thế. 

Lancang còn là tên người Trung gọi giòng sông Mekong chảy bên xứ họ. Lane Xang chính là tên quôc gia tiền thân của nước Lào hiện đại, là 1 vương quốc lớn có từ giữa thế kỷ thứ 14 đến thế kỳ thứ 18 thì phải suy tàn. Tên đặt nước Lào là "Xứ triệu voi" từ trong nghĩa danh từ này mà ra. Sử tàu gọi là Nam Chướng, lúc cực thịnh có thể đã lớn hơn Đại Việt đời Lê sơ về diện tích.

Vientiane Thủ Đô Thăm Vội

      Cho đến năm 1953 khi vương quốc Lào được độc lập Pháp văn là ngôn ngữ hành chánh chính thức của xứ này. Vientiane là tên tiếng Pháp, danh từ phiên âm 1 tên tiếng Lào-Thái*, la-tinh hóa để được đọc là Viangchan. Ý nghỉa gốc là Thành phố gổ đàn hương - cây bạch đàn hương trong văn minh Ấn Độ tượng trưng cho hoàng gia theo nhiều nguồn. Viangchan có tên phiên âm ra Hán văn là Vạn Tượng. Măc dầu viết tên như vậy để chỉ 1 thành phố Lào có thể gây hiểu lầm rằng đây là 1 danh từ riêng gốc bản xứ vốn là xứ "triệu voi" nhưng không phải, đó chi là 1 ngoại danh từ, do 1 xứ khác đặt để họ xử dụng. Tương tự như viết Hoa Thạnh Đốn để chỉ Washington, Mỹ quốc. (Tên thật sự mang nghĩa "Thành phố triệu voi và lộng trắng" trong tiếng Lào là Luang Prabang. Trươc 1975 quốc huy của vương quốc Lào là voi trắng 3 đầu và lộng trắng).

(* Lào dòng chính 60% dân số nước Lào, là Thái. Người Lào khác người Thái như người Hải Phòng khác người Cần Thơ, người Phan Rang khác người Huế vậy đó - tưc chỉ khác giọng nói và thổ ngữ).

Bún Chả Hà Nội

Thời điểm tham quan: tháng 8 năm 2022 ngay sau Covid 

Niên đại là năm 2016 của CN.

Cái ông bên trái trong hình đang giữ một mật mã. Cách chổ ông ngồi dưới 100 bước có một hành lý nhỏ khó phân biệt, khóa còng vào tay một người cũng khó phân biệt, trong đó có bộ máy và nhu liệu phát lệnh phóng tên lửa hạt nhân liên lục địa mở đầu cuộc chiến thế giới thử III và cuối củng của loài người. Mật mã đó cần thiết để mở chiếc cập và khởi động nhu liệu đó *. Ông đang ngồi uống bia Hà Nội với một ông tên là Anthony Bourdain, người Mỹ khả ái nhất và là bạn của người Việt Nam. * Em đùa tí, thủ tục này là thời Gion Xơn theo báo Paris Match thôi. Thời nay nó làm kieu3 khác như bấm trên iWatch.

Nguồn hình: báo web / BBC / Instagram

PRESIDENT OBAMA:  Xin chào!  (Applause.)  Xin chào Vietnam!  (Applause.)  Thank you.  Thank you so much.  To the government and the people of Vietnam, thank you for this very warm welcome and the hospitality that you have shown to me on this visit.  And thank all of you for being here today.  (Applause.)  [.../...]  On this visit, my heart has been touched by the kindness for which the Vietnamese people are known.  In the many people who have been lining the streets, smiling and waving, I feel the friendship between our peoples.  Last night, I visited the Old Quarter here in Hanoi and enjoyed some outstanding Vietnamese food.  I tried some Bún Chả.  (Applause.)  Drank some bia Ha Noi.  But I have to say, the busy streets of this city, I’ve never seen so many motorbikes in my life.  (Laughter.)  So I haven’t had to try to cross the street so far, but maybe when I come back and visit you can tell me how. [...] Trich diễn văn tại Nhà Hội Nghi Quốc Gia Ha Nội ngày 24 tháng 5, 2016, Trung tâm lưu trữ Obama/Tòa Bạch Ốc.

Miệt Vườn: Tiền Giang - Bến Tre

 Lữ thứ về vùng đất ít ai đến nhưng lại rất gần - tháng 3 năm 2023

Nhiều người thường nghe qua đọc qua, rồi mang xử dụng thành ngữ 'miệt vườn' theo thời thượng nhưng là mơ hồ về địa dư - nó ở đâu - và phong thổ, con người, văn hóa. Em thì biết, vì lúc trước đã có đươc hồng phúc đi lao cải trong khu vực địa bàn này. Các bạn hỏi người khác, đừng hỏi em lao cải là gì. Đây là tâm điểm miệt vườn(1). Mời các bạn xem một it hình ảnh tiêu biểu trong một vùng sâu, rồi xem tại sao lại gọi là xứ vườn.

Đây là nhánh lớn cực bắc của sông Tiền Giang nhìn từ bờ cù lao Ngũ Hiệp tỉnh Tiền Giang. Bên kia là tỉnh Bến Tre, huyện Chợ Lách. Xuôi giòng 2 km sẽ đến kinh - không phải kênh! - Chợ Lách thông ngang qua sông Cổ Chiên. 

Tỉnh Bến Tre từ đây đến bờ đại dương là 2 múi đất dài 77 km nằm giữa sông Tiền Giang (nhánh chính sông Mê Kông mà có nơi gọi là sông Mỹ Tho) và chi lưu là sông Cổ Chiên. Đi giữa là sông Hàm Luông, 1 chi lưu khác. Đây là vùng đất đã mở 1 chương mới, quyết định, trong lịch sử Nam Tiến của người Việt mình, mà đoàn người khai phá lại do 1 người Minh làm thủ lĩnh.

 

Năm 1679 lãnh thổ nhà Lê phía Nam tận cùng ở ranh giới với nước Champa, Bình Thuận là cực Nam. Chúa Nguyễn* lúc này lại đang bảo hộ cho 1 phó vương Thủy Chân Lạp tên là Ang Nam đóng ở Prei Nokor, bên sông Bến Nghé ngày nay. Chúa điều đình được với vương cho tướng phục Minh là Dương Ngạn Địch mang chiến thuyền chở 1 số bại quân và gia đình vào đất Mỹ Tho* định cư lập nghiệp. Đợt người đầu tiên này đã mở 1 vùng đất thuộc địa, tiền tiêu, ở Miền Tây tiếp nối cuộc Nam tiến của dân tộc ta. (Đồng thời với 1 vùng phía Đông do Trần Thượng Xuyên 1 người Minh khác đến khai phá ở cù lao Phố, Đồng Nai cũng trong trường hợp như Dương Ngạn Địch*). Đó là bề dày 300 năm lịch sử của người Việt mình trên vùng đất mới này. Của các hình ảnh sau  thâu được vào tháng 3 năm 2023.

 

Từ trên chuyến tàu Bắc-Nam

 Hình ảnh từ trên chuyến xe lửa Nha Trang - Sài Gòn- tháng 4 năm 2023.

Trại điện gió Trung Nam, Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Đây là vùng giáp giới với tỉnh Khánh Hòa, sau khi từ Nha Trang qua Suối Dầu có mộ ông Yersin 20 phút. Phan Rang Ninh Thuận có khí hậu nắng và gió khô quanh năm ngày nay đã nhiều phần thay màu do 1 số hồ nước thủy lợi phía trong núi. Không phải cảnh quan người hậu bán thế kỷ 20 nghỉ đến khi nhớ đến đường hỏa xa đi Sài Gòn hay Đà Lạt.

Nha Trang Người về Tháng 3-2023

"Biển đảo Nha Trang không mấy gì đẹp", theo cặp vợ chồng người Pháp đến từ Tahiti người viết này tiếp cận được tại đây. "Cũng chỉ  như Bora Bora thôi!".  

Nha Trang cận đại có 3 đợt bùng nổ dân số. Đó là đợt di cư năm 1954, sau là khi quân đội Mỹ đổ về các căn cứ bờ biển tính từ 1963 đến 1968 đi dôi với việc  người tỵ nạn chiến tranh  và "thương phế binh" di cư về, sau cùng là thời kỳ hậu chiến thời "mở cửa". Năm 1954 trên suốt đường bờ biển dài 6 km từ dốc lên dinh Bảo Đại đến Bưu Điện chỉ có 3 khách sạn tương đối "lớn" là Grand Hotel, Hotel Beau Rivage là tiền thân của những resorts thời nay và Club Nautique chủ là người Pháp, với hai ba phong ngủ nhỏ chừng 10 phòng do người mình làm chủ gần phía Bưu Điện.

Cao ốc Landmark 81

Tháng 4 năm 2023

Cao ốc mang tên Landmark 81 tại Quận 2 TP HCM cao 461 mét, tức  chiều đứng gần 1/2 km. Nếu tính đến đỉnh trụ cao nhất của 2 kiến trúc thì cao bằng tháp Petronas tại Kuala Lumpur thủ đô Malaysia. Ngoài sự tranh cải lặt vặt về các mét cuối cùng thì cũng được nhìn nhận là cao nhất ĐNA cho đến năm 2021 là năm tòa nhà Merdeka ở cùng thủ đô Kuala Lumpur soán ngôi khi đạt 118 tầng. Cao ốc nhìn từ bến Bạch Đằng Quân 1, cự ly là 2,5 km:

Hình chụp ngược lại về điểm đứng hình 1 từ đỉnh tòa nhà Landmark 81, tháng 4, 2023. Cao ốc có 81 tầng kể cả các tầng trong cột nhô cao là tầng quan sát. Bề ngang trụ cột này chừng 20 mét được vây kín bởi 1 lớp kính dày, lõi là đoạn cuối của 1 thang máy cao tốc. (Lớp kính dày này không mấy sạch và trong suốt).