"Khu di tích" Bạch Đằng huyện Thủy Nguyên, tỉnh Hải Phòng chỉ là 1 khu du lịch với chủ đề lịch sử, có 1 phòng trưng bày hiện vật, hình thức như 1 bảo tàng bỏ túi. Đến từ chợ Rừng thì phải vượt sông Bạch Đằng qua hữu ngạn tại phà Rừng. Bên này bờ là địa phận gọi là thành phố Hải Phòng nhưng là ngoại ô đô thị và cảng Hải Phòng, cách khu đô thị chừng 12 km.
Trên bản đồ Google bạn đọc có thể nhìn thấy vị trí bãi cọc Yên Giang mình vừa xem qua trong post trước, và bến phà Rừng bên phải. Bến phà Rừng xưa là bến đò Rừng, theo khảo cổ và tư liệu lịch sử chính xác là vị trí trận Bạch Đằng 1288. Các bãi cọc đã được khai quật sau bãi Yên Giang đều nằm phía dưới sông Chanh (Đại Nam Nhất Thống chí viết 'sông Tranh'). Khu di tích Bạch Đằng bên phía bờ Hải Phòng mới được xây ở vị trí bạn đọc thấy trên bản đồ chỉ là tượng trưng và tiện lợi. Ai có mắt nhận xét đều phải thấy rằng chổ đó hoàn toàn không có giá trị chiến thuật chiến lược gì đươc. Lòng sông rất rộng, hiện nay trên 1 km, xưa kia có thể gấp rưỡi hoặc bằng 2 lần, chảy 1 đường thẳng ra biển và 2 bên nhắc lại là không có cao độ nào đáng kể ngoài 1 vài trái núi đá vôi nhỏ có thể dùng làm điểm canh, quan sát.
Sa bàn trận Bạch Đằng năm 1288 tại bảo tàng Quảng Yên có tính chât phỏng chừng nhưng hơp lý, tuy rằng cách đây gần 800 năm lòng sông phải rất khác và phải rộng hơn rất nhiều.
Bến đò Rừng ngày nay, nhìn qua bờ tỉnh Hải Phòng.
Đối diện là 1 xưởng đóng tàu khá lớn.
Sông Bạch Đằng tại đây chiều ngang ngày nay chừng 1 km. Bạn đọc nhìn bản đồ cũng thấy là sang sông rồi thì đến "khu di tích" phía Bắc bản đồ chỉ còn 1 đoạn ngắn trên đường nông thôn nhỏ, nếu biết đường hoặc hỏi miệng thì không xa. (Thời điểm người viết đến thì chưa có chi tiết trên bản đồ này như thấy). Khu đất rộng 20 ha nằm trong thị trấn (làng) Minh Đức huyện Thủy Nguyên ven sông, hình thù không đều vì chen giữa khu nhà máy xi măng Hải Phòng. Chủ yếu là 1 khu du lịch "tâm linh" mới xây dựng với chủ đề chung là các sự kiện lịch sử từ đời Lê Hoàn qua Ngô Quyền đến đời Trần tuy rằng địa điểm các trận đánh khác nhau đó đều cách xa chổ này. Chỉ là 1 nơi kiếm được mang tính chất "tùy chọn" thôi.
Chính xác thì là khu kỷ niệm Bạch Đằng Giang - Không có gì tại vị trí này là di tích đúng nghĩa.
Gần bãi đậu xe là công vào này rồi 1 nhà trưng bày không lớn, còn lại là hình thức 1 công viên khá rộng có 1 lối ra bờ sông. Trong công viên có nhiều ngôi đền mới xây kiểu giả cổ thờ 3 ông Ngô Quyền, Lê Hoàn, và Trần Hưng Đạo, và có cả 1 đền thờ chủ tịch (2015), dĩ nhiên là không phải các đền cổ truyền thống dân giã, các đền đó rải rác xa nơi này.
Trong hình trên bạn đọc thấy được 1 trong 3 trái núi đá vôi* cao thua 50 m thấy được trong toàn khu vực chu vi hơn 10 km. Phòng trưng bày phần lớn là triển lãm có tính chất tuyên truyền giáo dục, tranh ảnh, sa bàn v.v... Duy chỉ có 1 số cọc gỗ là di vật giá trị. Trong hình dưới là 1 khúc gỗ được giữ trong ngăn nước. (*Thật ra đây là khu vực khai thác đá vôi làm xi măng từ gần 1 thế kỷ nay, cho nên khả năng là trước đây có nhiều quả núi thấp như vậy. Các nơi khai thác núi vôi cho đến tận gốc thường thấy bên đường trên từ Ninh Bình qua dãy Đông Triều tại đây, qua Hạ Long v.v...)
Các cọc để ngoài khô bị nứt nẻ và biến dạng nhiều từ khi khai quật khỏi lớp bùn đã bảo quản gỗ tự nhiên được gần 800 năm.
Ngoài phòng trưng bày là con đường đưa ra bờ sông với những ngôi đền giả cổ, xi măng cốt thép chứ không phải bằng đá dĩ nhiên. Đền thờ Trần Hưng Đạo:
Đền thờ Ngô Quyền.
Khu bờ sông rộng lớn do xây trên cừ hính thức cầu tàu.
Bia Hà Nội, bia Saigon tuy là hàng nội nhưng nói lên tinh thần tự hào dân tộc. Nếu tượng Lincoln ở thủ đô Washington DC được có bàn thờ cúng thì phải là Budweiser hay Coors thôi.
Quảng trường "khu di tích" bên bờ hữu ngạn sông Bạch Đằng, tỉnh Hải Phòng (thuộc địa phận thành phố Hải Phòng nhưng cách trung tâm đô thị HP chừng 12 km. Địa điễm này cách ngã ba sông Cấm vị chi là trên 15km men bờ sông, cách 20km vị trí phỏng chừng của trận đánh do Ngô Quyền chỉ huy phá quân Nam Hán năm 938. Trận địa này (năm 938) thì chưa có khảo cổ gì và tư liệu cũng như văn hóa dân gian lưu truyền cũng chưa rõ ràng.
Dàn dựng disneyland tượng trưng tại địa điểm này, tượng trưng cho trận đánh năm 1288 bên bến đò Rừng nên kia sông. Nơi đây không thể là nơi có cọc vì vị trí không có giá trị chiến thuật, nhưng theo quan sát của người viết là nơi khả dĩ xuất phát thả bè hỏa công để bè trôi theo giòng nước về phía bên sông nơi chiến thuyền địch đã mắc cọc (bãi cọc bên cửa sông Chanh, bến đò Rừng, phía hạ lưu là 1 bãi nữa ở Đồng Vạn Muối và 1 bãi ở Đồng Má Ngựa, khai quật cùng bên bờ này). Tại đây là bãi soi, bến Rừng là bãi bồi, thả vật nổi tại đây sẽ trôi tấp vào bến Rừng vì nước thủy triều xuống sẽ rút 1 giòng theo sông Chanh. Đứng nhìn giòng nước trôi mà biết thôi.
Trận Bạch Đằng 1288 không phải là 1 trận thủy chiến - nếu gọi "thủy chiến" là 1 trận đồ nơi đó thủy hải đội gồm chiến thuyền thủy binh đôi bên dàn trận đánh nhau. Chiến thuật chiến lược phải có yếu tố kỹ năng lèo lái chiến đỉnh trên nước, và nhất là sở hữu và xử dụng vũ khí cá nhân hay cộng đồng từ trên chiến đỉnh. Trận này là 1 trận phục kích trên 1 trục hành quân địch, bây giờ gọi là 1 trận đồ đặc công nước sẽ không sai.
(Thủy chiến là trận Vân Đồn-Cửa Lục, địa điểm có lẽ gần Bãi Cháy trong Vịnh Bái Từ Long, xem trong blog này - là nơi hải đội vận chuyễn lương thực của tướng Nguyên là Trương văn Hổ bị đánh cháy. Trần Khánh Dư mới là 1 ông tướng hải quân, không phải ông Trần Quốc Tuấn! Mấy ông Hải Quân VNCH khi xưa chọn Trần Hưng Đạo làm thánh tổ Hải quân là lộn rồi!)
(Thủy chiến là trận Vân Đồn-Cửa Lục, địa điểm có lẽ gần Bãi Cháy trong Vịnh Bái Từ Long, xem trong blog này - là nơi hải đội vận chuyễn lương thực của tướng Nguyên là Trương văn Hổ bị đánh cháy. Trần Khánh Dư mới là 1 ông tướng hải quân, không phải ông Trần Quốc Tuấn! Mấy ông Hải Quân VNCH khi xưa chọn Trần Hưng Đạo làm thánh tổ Hải quân là lộn rồi!)
Xem hình ảnh nghiệp dư từ nhiều cư dân mạng chia sẻ, căn cứ trên hình các mức nưóc trên các cọc này thì sai biệt thủy triều tại điểm này chừng 1 đến 1,5 mét (cọc bê tông dựng đó là để coi chơi thôi, lúc cường triều vẫn con nhô tí)
Theo khảo cổ tại các bãi khai quật thì cọc chôn không phải như kiểu này, dĩ nhiên. Cọc chôn nghiêng về thượng lưu nơi giòng nước rút tới, có nhiểu kích thước khác nhau từ lớn để ngăn tàu và phá hoại lường tàu đến cở nhỏ chỉ là chông chống cá nhân, chôn hình chữ chi.
Cọc không thể cài trên cả lòng sông để hải đội giặc đến "ngồi" lên trên, như sách giáo khoa mô tả cho học trò tiểu học hiểu. Cọc lớn dùng lùa thuyền địch vào 1 nơi tại đó hải đội hết đường cựa quậy để quân ta đánh hỏa công. Binh lính giặc thoát khỏi tàu không được vì cọc chống cá nhân. Dĩ nhiên là trong những góc bị lùa vào chiến thuyền địch cũng đã phải bị cọc lớn đâm thủng mà chìm. Cái đặc sắc của trận địa là khi thuyền giặc thấy được cọc, lúc triều xuống, là đã quá trề. (Thuyền ra cửa biển khi nào cũng chọn lúc thủy triều rút mà theo)
Ai có ra đây đứng nhìn chiêm nghiệm mới hiểu đươc, và hiểu dễ dàng.
Ai có ra đây đứng nhìn chiêm nghiệm mới hiểu đươc, và hiểu dễ dàng.
Dù sao thì vị trí "Khu Di Tích Bạch Đằng" này cũng cho thấy được 1 panorama tổng thể của không gian sự kiện, cũng đáng đến xem. Dành được một nơi "địa ốc" giá trị bên bờ sông gần đô thi Hải Phòng bắt đầu đắt đỏ cũng là một cái hay. Có cả đô đốc Mỹ được dẫn đến đây xem trong năm nay.
Và đám học sinh lớp 11 này. Chúng ló tưởng em là 1 đô đốc... Hàn Quốc, hỏi ra không phải thì đòi em chụp cho mấy tấm hình rồi phải email cho chúng. Dễ mến tệ. 500 đứa từ 1 trường trung học khu vực Hà Nội xuống, với 500 cái điện thoại mà phải em mới chụp hình cho chúng mới đươc.
Với địa chất đất bồi, nguồn nước tận cùng trên thượng nguồn là từ giòng sông Đuống chia từ Hồng Hà tại Hà Nội, thì địa thế các đảo và vị trí các bãi đã có nhiều thay đổi qua các thế kỷ. Bờ sông cách đây 730 năm nay có nơi đã bị bồi lấp vào sâu rất nhiều. Các bãi khai quật do từ người dân xây dựng, cánh tác hay đào ao mà tình cờ tìm thấy trên các cánh đồng. Mong rằng với kỹ năng hiện đại và với quan tâm cao hơn của giới trí thức trong chính quyền lẫn làng đại học sẽ còn nhiều di tích di vật được tìm thấy thêm nay mai. Khoa học gia, sử gia quốc tế nếu được ý thưc hơn về sự kiện 1288 sẽ đến góp phần chuyên nghiệp khoa học nếu có được đối tác xứng đáng tại quốc nội.
 |
| Các bãi khai quật Yên Giang, Đồng Vạn Muối và Đồng Má Ngựa mang màu xanh trên sa bản bảo tàng Quảng Yên |
Còn về chiều sâu, khúc sông Bạch Đằng này sâu zư lào, các bạn hỏi. Em không biết nhưng dưới đây là hình xưởng đóng tàu đối diện Bến Đò Rừng, phía bờ Hải Phòng, chừng 2 km phía hạ lưu. Tàu nhớn zư lày thì sông phải xâu đến zư lào? Chắc các kỹ sư, quân sư quạt mo hay tiến sĩ ngồi xa lông cũng đoán được thôi.
🌈
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét